Zrównoważona turystyka do 2030 roku – Jak możemy wspólnie osiągnąć cele?

sobota, 9 sierpnia 2025 06:29

Turystyka jest często nazywana „przemysłem szczęścia” świata – doświadczenia, relaks, odkrywanie nowych miejsc. Jednak podczas gdy samoloty są pełne, a hotele notują kolejne rekordowe rezerwacje, w wielu miejscach na Ziemi coraz bardziej odczuwamy ciemne strony masowej turystyki: przeciążone ekosystemy, wypieranie lokalnych społeczności i gwałtowne zużycie zasobów naturalnych.

Na te wyzwania zwraca uwagę badanie opublikowane niedawno w Journal of Sustainable Tourism, w którym Alexandra Lavaredas, Filipa Campos, Giovana Goretti Feijó Almeida, Francisco Dias i Paulo Almeida przeanalizowali ponad 6200 artykułów naukowych dotyczących zrównoważonej turystyki.

Według ich wyników od 2015 roku jedynie 2,6% opublikowanych badań w tej dziedzinie odnosi się bezpośrednio do Celów Zrównoważonego Rozwoju ONZ (SDG). Ten wskaźnik jasno pokazuje, że choć znaczenie zrównoważonego rozwoju staje się coraz bardziej oczywiste, harmonia między dyskursem naukowym a globalnymi celami wciąż jest w powijakach.

To nie tylko naukowy brak – to także ostrzeżenie. Jeśli branża, badacze i podróżnicy nie dostosują swoich działań do globalnych celów zrównoważonego rozwoju, turystyka łatwo pozostanie źródłem problemów, a nie częścią rozwiązania. Dobrą wiadomością jest jednak to, że cele są jasne, metody dostępne, a każdy – od rządu, przez gospodarzy, po podróżników – może przyczynić się do tego, aby turystyka do 2030 roku stała się rzeczywiście motorem zrównoważonego rozwoju.

Gdzie jest nacisk – a gdzie braki?

Większość prac naukowych koncentruje się na SDG 12, który skupia się na odpowiedzialnej konsumpcji i produkcji – na przykład redukcji odpadów, efektywności zasobów, preferowaniu lokalnych produktów. Następny w kolejności jest SDG 8, który promuje tworzenie godnych miejsc pracy i wspieranie wzrostu gospodarczego, a potem SDG 17, który podkreśla znaczenie partnerstw. Tymczasem cele takie jak SDG 13 (działania na rzecz klimatu) czy SDG 14 (życie pod wodą) otrzymują znacznie mniej uwagi, mimo że skutki zmian klimatycznych i stan oceanów są kluczowe dla przyszłości turystyki.

Równowaga trzech filarów

Podstawą zrównoważonej turystyki są trzy ściśle powiązane filary: gospodarczy, społeczny i środowiskowy.

Z gospodarczego punktu widzenia turystyka powinna generować stabilne dochody, które pozostają na miejscu i wzmacniają lokalne przedsiębiorstwa, jednocześnie tworząc uczciwe miejsca pracy dla członków społeczności.

Pod względem społecznym ważne jest, aby turystyka zachowywała i wzmacniała lokalną tożsamość kulturową, wspierała spójność społeczną oraz poprawiała jakość życia mieszkańców.

W kontekście środowiskowym niezbędne jest, aby działalność turystyczna chroniła zasoby naturalne, zmniejszała zanieczyszczenia i utrzymywała zdrowie ekosystemów. Kiedy te trzy filary są w równowadze, turystyka może rozwijać się w sposób zrównoważony na dłuższą metę, oferując odwiedzającym autentyczne i wartościowe doświadczenia.

Co mogą zrobić podróżnicy?

Podróżnicy mogą wiele zrobić, wybierając świadomie lokalnych dostawców usług, co zmniejsza ślad ekologiczny łańcucha dostaw i bezpośrednio wspiera społeczności. Unikanie przepełnionych destynacji odciąża wrażliwe ekosystemy, a preferowanie zrównoważonych miejsc noclegowych zachęca do oszczędności energii, wody i redukcji odpadów. Ponadto wybór zielonych środków transportu – takich jak pociąg, autobus, rower czy komunikacja publiczna – również przyczynia się do zmniejszenia obciążenia środowiska.

Turystyka ma bezpośredni wpływ na realizację wielu SDG – od tworzenia miejsc pracy, przez zachowanie dziedzictwa kulturowego, po łagodzenie zmian klimatycznych. W nadchodzących latach kluczową rolę odegrają uczestnicy branży, aby turystyka rzeczywiście stała się motorem zrównoważonego rozwoju, a nie jego przeszkodą.

Zrównoważony rozwój to nie abstrakcyjny cel, ale suma naszych codziennych decyzji. Każda rezerwacja, każdy wybór celu podróży, każdy wydany na lokalne produkty złoty czy euro może przyczynić się do lepszej przyszłości. Jeśli uczestnicy turystyki – podróżnicy, dostawcy usług i decydenci – będą działać wspólnie, zgodnie z celami na 2030 rok, turystyka może stać się nie tylko źródłem doświadczeń, ale także jednym z najważniejszych strażników przyszłości naszej planety i społeczności.

Lavaredas, A., Campos, F., Almeida, G.G.F. et al. Sustainable development goals in tourism research. Discov Sustain 6, 759 (2025). https://doi.org/10.1007/s43621-025-01587-x. LINK