Zrównoważona turystyka do 2030 roku – Jak wspólnie osiągnąć cele?

sobota, 9 sierpnia 2025 06:29

Turystyka jest często nazywana „przemysłem szczęścia” świata – doświadczenia, relaks, odkrywanie nowych miejsc. Jednak podczas gdy samoloty są pełne, a hotele biją kolejne rekordy rezerwacji, w wielu miejscach na Ziemi coraz bardziej odczuwamy ciemne strony masowej turystyki: przeciążone ekosystemy, wypieranie lokalnych społeczności i gwałtowne zużycie zasobów naturalnych. Na te wyzwania zwraca uwagę badanie opublikowane niedawno w Journal of Sustainable Tourism, w którym Alexandra Lavaredas, Filipa Campos, Giovana Goretti Feijó Almeida, Francisco Dias i Paulo Almeida przeanalizowali ponad 6200 artykułów naukowych na temat zrównoważonej turystyki.

Według ich wyników od 2015 roku jedynie 2,6% publikacji w tej dziedzinie odnosi się bezpośrednio do Celów Zrównoważonego Rozwoju ONZ (SDG). Ten wskaźnik wyraźnie pokazuje, że choć znaczenie zrównoważonego rozwoju staje się coraz bardziej oczywiste, harmonia między dyskursem naukowym a globalnymi celami wciąż jest w początkowej fazie.

To nie tylko luka naukowa – to także ostrzeżenie. Jeśli branża, badacze i podróżni nie dostosują swoich działań do globalnych celów zrównoważonego rozwoju, turystyka może pozostać źródłem problemów, a nie częścią rozwiązania. Dobrą wiadomością jest jednak to, że cele są jasne, metody dostępne, a każdy – od rządów, przez dostawców usług, po podróżnych – może przyczynić się do tego, by turystyka do 2030 roku stała się rzeczywiście motorem zrównoważonego rozwoju.

Gdzie skupienie – a gdzie braki?

Większość prac naukowych koncentruje się na SDG 12, który skupia się na odpowiedzialnej konsumpcji i produkcji – na przykład na redukcji odpadów, efektywności zasobów czy preferowaniu produktów lokalnych. Następny w kolejności jest SDG 8, który promuje tworzenie godnych miejsc pracy i wspieranie wzrostu gospodarczego, a potem SDG 17, który podkreśla znaczenie partnerstw. Natomiast cele takie jak SDG 13 (działania na rzecz klimatu) czy SDG 14 (życie pod wodą) otrzymują znacznie mniej uwagi, mimo że skutki zmian klimatycznych i stan oceanów są kluczowe dla przyszłości turystyki.

Równowaga trzech filarów

Podstawą zrównoważonej turystyki są trzy ściśle powiązane filary: gospodarczy, społeczny i środowiskowy.

Z gospodarczego punktu widzenia turystyka powinna generować stabilne dochody, które pozostają na miejscu i wzmacniają lokalne przedsiębiorstwa, jednocześnie tworząc godne miejsca pracy dla członków społeczności.

Z społecznego punktu widzenia ważne jest, aby turystyka zachowywała i wzmacniała lokalną tożsamość kulturową, wspierała spójność społeczną oraz poprawiała jakość życia mieszkańców.

Z środowiskowego punktu widzenia kluczowe jest, aby działalność turystyczna chroniła zasoby naturalne, zmniejszała zanieczyszczenie i utrzymywała zdrowie ekosystemów. Gdy te trzy filary są w równowadze, turystyka może rozwijać się w sposób zrównoważony na dłuższą metę, oferując odwiedzającym autentyczne i wartościowe doświadczenia.

Co mogą zrobić podróżni?

Podróżni mogą wiele zdziałać, świadomie wybierając lokalnych dostawców usług, co zmniejsza ślad ekologiczny łańcucha dostaw i bezpośrednio wspiera społeczności. Unikanie przeciążonych destynacji odciąża wrażliwe ekosystemy, a preferowanie zrównoważonych miejsc noclegowych wspiera energooszczędne, oszczędzające wodę i redukujące odpady działania. Ponadto wybór zielonych środków transportu – takich jak pociąg, autobus, rower czy transport publiczny – również przyczynia się do zmniejszenia obciążenia środowiska.

Turystyka ma bezpośredni wpływ na osiągnięcie wielu SDG – od tworzenia miejsc pracy, przez ochronę dziedzictwa kulturowego, po łagodzenie zmian klimatycznych. W nadchodzących latach kluczową rolę odegrają uczestnicy branży, aby turystyka rzeczywiście stała się motorem zrównoważonego rozwoju, a nie jego przeszkodą.

Zrównoważony rozwój to nie abstrakcyjny cel, lecz suma naszych codziennych decyzji. Każda rezerwacja, każdy wybór destynacji, każdy wydatek na lokalne produkty – wszystko to może przyczynić się do lepszej przyszłości. Jeśli uczestnicy turystyki – podróżni, dostawcy usług i decydenci – będą działać wspólnie, zgodnie z celami na 2030 rok, turystyka stanie się nie tylko źródłem doświadczeń, ale także jednym z najważniejszych strażników przyszłości naszej planety i społeczności.