Τουρισμός στη σκιά της κλιματικής αλλαγής – ευρήματα μιας πρόσφατης έρευνας

Δευτέρα, 18 Αυγούστου 2025 10:02 μ.μ.

Πριν από λίγες ημέρες δημοσιεύτηκε η μελέτη με τίτλο Tourist demand and destination development under climate change: complexities and perspectives, η οποία εξετάζει τη σχέση μεταξύ τουρισμού και κλιματικής αλλαγής. Οι συγγραφείς, βασιζόμενοι σε βιβλιογραφικές αναλύσεις και μελέτες περίπτωσης, παρουσιάζουν πώς μεταβάλλεται η ζήτηση και η προσφορά και ποιοι προορισμοί βρίσκονται περισσότερο σε κίνδυνο.

Τα ακραία καιρικά φαινόμενα – καύσωνες, δασικές πυρκαγιές, πλημμύρες ή ακόμα και έλλειψη χιονιού – αλλάζουν άμεσα τις ταξιδιωτικές συνήθειες. Σύμφωνα με τη Stefan Gössling και τον Daniel Scott μελέτη τους, οι τουρίστες επιλέγουν προορισμούς με μεγαλύτερη ευελιξία, οι εποχές αναδιαμορφώνονται και αποκτούν αξία οι περιοχές που προσφέρουν ασφαλέστερες και πιο σταθερές κλιματικές συνθήκες.

Η μελέτη παρουσιάζει μέσα από παραδείγματα συγκεκριμένων προορισμών πώς η κλιματική αλλαγή καθιστά ευάλωτους διάφορους τουριστικούς προορισμούς – από παραθαλάσσια θέρετρα και ορεινά χιονοδρομικά κέντρα έως μεγάλες πόλεις – και λειτουργεί ως προειδοποίηση ότι παρόμοιες προκλήσεις μπορεί να πλήξουν και άλλους προορισμούς.

Βυθιζόμενα νησιά και πλημμυρισμένες πόλεις

Θα εξαφανιστούν οι Μαλδίβες;
Οι Μαλδίβες βρίσκονται στο επίπεδο της θάλασσας, και η στάθμη του νερού αυξάνεται κατά μέσο όρο 3,2 χιλιοστά ετησίως. Στο μέλλον, αυτό μπορεί να οδηγήσει στην εξαφάνιση μέρους των νησιών – παρόλο που ο τουρισμός αποτελεί το 30% του ΑΕΠ.

Θα επιβιώσει η Βενετία από τις πλημμύρες;
Η πόλη της λιμνοθάλασσας πλήττεται πλέον κατά μέσο όρο 60 ημέρες το χρόνο από ακραίες πλημμύρες. Η κατάκλυση των διάσημων πλατειών και δρόμων δυσχεραίνει όχι μόνο τη ζωή των κατοίκων αλλά και θέτει σε κίνδυνο τον τουρισμό.

Θα παραμείνει ασφαλής η Καραϊβική;
Οι Μπαχάμες και η Τζαμάικα πλήττονται από ολοένα και ισχυρότερους τυφώνες, οι οποίοι συχνά καταστρέφουν ξενοδοχεία και τουριστικές υποδομές. Τα ασφάλιστρα έχουν αυξηθεί κατά 20–30%, αποθαρρύνοντας πολλούς επενδυτές.

Βυθιζόμενα νησιά και πλημμυρισμένες πόλεις

Χιονοδρομικά κέντρα χωρίς χιόνι

Μπορεί κανείς να κάνει σκι στις Άλπεις χωρίς χιόνι;
Οι παγετώνες του Chamonix έχουν μειωθεί κατά το ένα τέταρτο μέσα σε 30 χρόνια, ενώ στο Zermatt, μέχρι το 2050, είναι σχεδόν βέβαιο ότι οι πίστες κάτω από τα 1600 μέτρα θα μείνουν χωρίς χιόνι. Η λύση: όλο και περισσότερες περιοχές στρέφονται στην καλοκαιρινή πεζοπορία και τον ποδηλατικό τουρισμό.

Θα χάσει το Aspen τη χειμερινή του σεζόν;
Στο αμερικανικό χιονοδρομικό κέντρο, η χειμερινή σεζόν είναι ήδη 30 ημέρες μικρότερη από ό,τι τη δεκαετία του '80. Αυτό προκαλεί ετήσιες απώλειες εσόδων δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων, ενώ η τοπική οικονομία δυσκολεύεται να προσαρμοστεί.

Καυτά καλοκαίρια στις πόλεις

Αξίζει να επισκεφθεί κανείς τη Ρώμη ή τη Βαρκελώνη το καλοκαίρι;
Στις μεσογειακές πόλεις, οι καύσωνες ανεβάζουν τη θερμοκρασία πάνω από τους 40 °C. Στη Βαρκελώνη, αυτό έχει οδηγήσει σε μείωση των τουριστών κατά 10–15% κατά την καλοκαιρινή περίοδο αιχμής. Στη Ρώμη, η κατάσταση επιδεινώνεται από την έλλειψη νερού: η κατανάλωση των τουριστών αυξάνει τη χρήση νερού της πόλης κατά 20% τους πιο ζεστούς μήνες.

Μπορεί η Κοπεγχάγη να είναι η πόλη του μέλλοντος;
Η πρωτεύουσα της Δανίας αποτελεί θετικό παράδειγμα: στόχος της είναι να γίνει ουδέτερη ως προς τον άνθρακα έως το 2025. Με την ποδηλατική της υποδομή, τον πράσινο πολεοδομικό σχεδιασμό και τις βιώσιμες τουριστικές στρατηγικές, έχει γίνει αγαπημένος προορισμός των ταξιδιωτών που ενδιαφέρονται για το περιβάλλον.

Η αλληλεπίδραση ζήτησης και προσφοράς

Οι μελέτες περίπτωσης δείχνουν ότι όπου μειώνεται μετρήσιμα η κατανάλωση ενέργειας και νερού και εμπλέκονται οι τοπικές κοινότητες, οι τουρίστες ξοδεύουν πιο πρόθυμα και επιστρέφουν. Η βιωσιμότητα δεν αποτελεί πλέον μόνο ηθικό αλλά και εμπορικό πλεονέκτημα.

Απαιτείται νέα προσέγγιση

Η έρευνα τονίζει ότι η ανάπτυξη προορισμών πρέπει να αντιμετωπίζει ταυτόχρονα τις περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις. Ο τουρισμός του μέλλοντος βασίζεται στην ευελιξία, την καινοτομία και τη συνεργασία με τις τοπικές κοινότητες.

Η μελέτη δείχνει ξεκάθαρα: τα παραδείγματα της Βενετίας, των Μαλδίβων, του Chamonix, του Aspen ή της Βαρκελώνης αποδεικνύουν ότι η κλιματική αλλαγή δεν είναι μια μακρινή απειλή, αλλά μια καθημερινή πραγματικότητα για τον τουρισμό. Οι προορισμοί που θα παραμείνουν ανταγωνιστικοί είναι αυτοί που θα αναγνωρίσουν έγκαιρα τις αλλαγές και θα αναπτύξουν μακροπρόθεσμες βιώσιμες στρατηγικές.

Gössling, S., & Scott, D. (2025). Tourist demand and destination development under climate change: complexities and perspectives. Journal of Sustainable Tourism, 1–32. https://doi.org/10.1080/09669582.2025.2543953. LINK